Het stond vandaag pontificaal op de website van de NOS: Moldavië vreest Russische staatsgreep: ‘Land is nagenoeg weerloos’. In deze blogpost geef ik wat argumenten die deze headline ondersteunen, tegenargumenten en een tip om je verder te verdiepen.
Waarom zouden we ongerust zijn?
- Moldavië is kwetsbaar. Het land met 6500 actieve militairen is geen lid van de NAVO en grenst aan Oekraïne. Ook heeft het al een de facto onafhankelijk pro-Russisch republiekje op haar grondgebied, waar een Russische “vredesmacht” gestationeerd is.
- Herhaalt de geschiedenis zich? Moldavië is tijdens de Tweede Wereldoorlog door Stalin veroverd en bij de Sovjet-Unie gevoegd. Hierdoor kun je het argument maken dat Moldavië historisch gezien binnen de Russische invloedssfeer valt. Of “bij Rusland hoort”, als je het nog scherper wil stellen.
- Typisch Rusland. Het zou niet de eerste keer zijn dat Rusland zich bemoeid met interne aangelegenheden van andere landen. De inmenging bij de verkiezingen in de VS in 2016 kennen we. Minder bekend is dat in 2017, aanstaand NAVO-land Montenegro Rusland beschuldigde van een complot om hun minister-president om te leggen.
Maar is het eigenlijk wel nieuws?
- En die semi-retorische vraag zou ik met nee beantwoorden. Het is volstrekt logisch dat Poetin en de zijnen Moldavië op hun wensenlijstje hebben. Dat wisten we al in april 2022, toen het er minder somber uit zag voor de Russische “speciale militaire operatie”. Het zou nieuws zijn als Poetin z’n invloedssfeer niet zou willen uitbreiden.
- Ik vind het ook geen nieuws dat president Maia Sandu dit nu deelt. Het komt op het moment dat het pro-Europese kabinet viel na protesten over (o.a.) de hoge inflatie. Dergelijk nieuws leidt intern de aandacht af en kan het land helpen verenigen tegenover een gezamenlijke buitenlandse dreiging. Daarnaast herinnert ze hiermee Westerse leiders aan hun eerdere toezeggingen over steun aan Moldavië. Het merendeel van de aandacht gaat (overigens terecht) naar Oekraïne, maar Moldavië is evengoed kandidaat-lid van de EU. Ook is Moldavië op 1 juni gastheer van een grote Europese top. Dit nieuws geeft Westerse landen de kans om hun steun aan Moldavië te herbevestigen.
- Tot slot: Ik heb nergens kunnen vinden wanneer Rusland die coupe-poging zou doen. Het lijkt er in ieder geval niet op dat die aanstaande is, en dat dit nieuws delen een laatste poging is die te voorkomen. Waarschijnlijker is het dat (dankzij Amerikaanse spionage?) Oekraïne en Moldavië al een tijd weten van de plannen, maar er nu pas internationaal aandacht voor vragen. Ook het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken ziet vooralsnog geen reden om het reisadvies aan te passen.
Nog even over die Russische troepen in Transnistrië
De “vredesmacht” bestaat naar schatting uit 1500 man. Dat lijkt veel, maar er vallen momenteel in Oekraïne aan Russische zijde per dag zo’n 500-1000 doden. Daarnaast beschikken deze slechtgetrainde Russische eenheden in Transnistrië over zwaar verouderd materiaal. Ik snap heel goed dat Moldavië ze graag ziet vertrekken, maar een existentiële dreiging zijn ze niet.
Waakzaamheid geboden
Je zou kunnen stellen dat het conflict met Rusland deels zo geëscaleerd is, omdat het Westen onjuist inschatte hoe ver Poetin bereid was te gaan om zijn doelen (proberen te) verwezenlijken. Daarom moeten we niet naïef zeggen “dit loopt wel los”. Maar ik ben me naar aanleiding van deze berichten niet meer zorgen gaan maken.
Dat komt ook omdat ik er al een paar dagen lang over na heb kunnen denken. De eerste keer dat ik in een Nederlandse bron hoorde over deze geruchten was drie dagen voordat de NOS erover berichte, en één dag vóór het NRC-stuk. Dat was in de dagelijkse Oekraïne-update van Boekestein en De Wijk. Ik heb de betreffende aflevering hier ingevoegd. Veel luisterplezier!
